Kredi Kartı Kullanımı: Caiz Mi, Haram Mı?

Gürsel Gürbüz

1- Kur’an ve Sünnetten Deliller;

Ribâ (Faiz) Yasağı: Allah Teâlâ buyurur;

الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ

ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا ۗ وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا

“Faiz (ribâ) yiyenler, ancak şeytan çarpmış kimsenin kalktığı gibi kalkarlar. Bu, onların ‘Alım satım da faiz gibidir.’ demeleri sebebiyledir. Hâlbuki Allah alışverişi helal, faizi haram kılmıştır.” (el-Bakara 2/275)

Açık Hüküm:

Alışveriş helaldir,

Faiz mutlak haramdır.

b) Sünnetten Deliller

Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:

لعن رسول الله صلى الله عليه وسلم آكل الربا وموكله وكاتبه وشاهديه وقال هم سواء

“Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem), faizi yiyene de yedirene de, yazana da, şahitlik edene de lanet etti ve buyurdu: ‘Onlar bu işte eşittirler.’” (Müslim, Müsâkât, 1598)

Faizi kullanan,

Faizi veren,

Faizi yazan,

Faize şahitlik eden hepsi haram işlemiştir.

2- Kredi kartlarının temel çalışma şekli:

Banka bir mal/hizmet karşılığında ödeme yapıyor,

Sonra müşteriden bu parayı vade sonunda tahsil ediyor,

Eğer zamanında ödenmezse faiz (ribâ) tahakkuk ediyor.

Buradaki sorun:

Kullanıcı kartı kullanırken bankaya, gecikirse faiz ödeyeceğine dair taahhüt veriyor. Bu sözleşme baştan faizli bir şart içeriyor.

Yani: Kartı kullanırken bile faiz şartına rıza gösterilmiş oluyor.

Bu bile başlı başına haram işlem hükmü doğuruyor.

3- Selef Görüşüne Göre Değerlendirme

Selef âlimleri şunu temel kaide olarak koymuştur:

Haram olan bir fiile rıza göstermek, onu işlemek gibidir.

Haram sözleşmeler yapmak, fasid (bozuk) akid sayılır ve caiz değildir.

İbn Teymiyye der ki:

“Her kim bir haramı kabul eden, razı olan bir akde girerse, o da harama ortak olur.”

(el-Fetâvâ, 29/321)

İmam Şâfiî şöyle der:

“Haram olan bir şeyi şart koşan sözleşme bâtıldır.” (el-Umm, 3/235)

Faiz ihtimali olan, faize razı olunan sözleşmeler caiz değildir.

Faizli kredi kartı kullanımı da bu kapsama girer.

4- Usûl ve Kaide;

a) Haram Şartlar Akdi Bozar.

“Şartlardan biri haram olursa, akid (sözleşme) fasid olur.”

Örnek: Bir malı satarken “faizle geri alırım” şartı koyulursa, satış batıldır.

Burada da: Kart sözleşmesinde “gecikince faiz ödeyeceğim” şartı vardır. O yüzden bu akid haram olur.

b) Haramdan Sakınmak Vaciptir.

Kaide: “Haramı önlemek, menfaati elde etmekten önce gelir.”

Örnek: Kredi kartı kolaylık sağlamaz bilek bataklığa sürekler, faiz riski olduğu için onu kullanmamak vaciptir.

Örnekler

Kredi kartı borcunu geciktiren kişi kesinlikle faiz öder ve günahkâr olur.

Geciktirmeyen bile, baştan faizli şartı kabul ettiği için günah altına girmiş olur.

İhtiyaç halinde sadece “faizsiz kart” bankamatik kart (katılım bankalarının kartı) kullanılırsa caizdir, ama yine de dikkat etmek gerekir.

ÖZET SONUÇ:

Normal kredi kartları, faiz şartı içerdiği için caiz değildir.

Faizsiz çalışan özel sistem kartlar (katılım kartı gibi) şartlı caiz olabilir.

Selef usulüne göre de haram olan bir şeye rıza göstermek haramdır.

Kullanan kişi, Kur’an ve sünnetin lanetlediği faizciler sınıfına girebilir Allah korusun.